Krztusiec, znany również jako koklusz, to poważna choroba zakaźna układu oddechowego, wywoływana przez bakterie Bordetella pertussis. Choć w ostatnich latach liczba zachorowań wzrosła, wiele osób nie zdaje sobie sprawy z jej objawów oraz potencjalnych powikłań. W artykule tym przyjrzymy się pierwszym objawom krztuśca, metodom diagnostyki oraz leczeniu zarówno u dzieci, jak i dorosłych.
Czym jest krztusiec?
Krztusiec to ostra choroba zakaźna, która może występować w każdym wieku, ale jest szczególnie niebezpieczna dla niemowląt i małych dzieci. Przenosi się głównie drogą kropelkową i charakteryzuje się napadowym kaszlem, który może prowadzić do wymiotów oraz trudności w oddychaniu. Krztusiec jest jedną z najgroźniejszych chorób zakaźnych, a Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) szacuje, że każdego roku na świecie odnotowuje się około 40 milionów przypadków tej choroby.
Objawy krztuśca
Fazy rozwoju choroby
Krztusiec rozwija się w trzech głównych fazach:
- Faza nieżytowa (1-2 tygodnie): Objawy przypominają przeziębienie i obejmują katar, suchy kaszel oraz podwyższoną temperaturę ciała. W tej fazie choroba jest najbardziej zakaźna.
- Faza napadowa (4-6 tygodni): Charakteryzuje się intensywnymi napadami kaszlu, które mogą prowadzić do bezdechu i wymiotów. Napady kaszlu kończą się głośnym wdechem przypominającym „pianie koguta”.
- Faza zdrowienia (3-4 miesiące): Objawy zaczynają ustępować, a kaszel stopniowo się zmniejsza.
Objawy u dzieci i dorosłych
- U dzieci: Napadowy kaszel, duszności, świszczący oddech, wymioty oraz wybroczyny na twarzy.
- U dorosłych: Kaszel może być mniej intensywny, ale trwa dłużej (nawet do 26 tygodni). Objawy mogą obejmować przewlekły kaszel oraz ogólne osłabienie.
Diagnostyka krztuśca
Diagnostyka krztuśca opiera się na wywiadzie lekarskim oraz badaniach laboratoryjnych. Najczęściej stosowane metody to:
- Hodowla bakterii: Pobranie wymazu z gardła i hodowanie bakterii w celu potwierdzenia obecności Bordetella pertussis.
- Test PCR: Szybsza metoda diagnostyczna, która pozwala na wykrycie materiału genetycznego bakterii.
Ważne jest, aby badania były przeprowadzane przed rozpoczęciem antybiotykoterapii, ponieważ leczenie może zafałszować wyniki.
Leczenie krztuśca
Antybiotyki
Leczenie krztuśca polega głównie na stosowaniu antybiotyków z grupy makrolidów, takich jak erytromycyna czy azytromycyna. Antybiotyki pomagają skrócić czas zakaźności oraz łagodzą objawy. W przypadku ciężkiego przebiegu choroby konieczne może być leczenie szpitalne.
Leczenie objawowe
Oprócz antybiotyków stosuje się leki łagodzące kaszel oraz preparaty zmniejszające wymioty. Probiotyki mogą być również pomocne w odbudowie flory bakteryjnej po antybiotykoterapii.
Powikłania krztuśca
Nieleczony krztusiec może prowadzić do poważnych powikłań, takich jak:
- Zapalenie płuc
- Problemy z oddychaniem
- Uszkodzenia mózgu spowodowane niedotlenieniem.
Szczególnie narażone są niemowlęta i osoby starsze.
Zapobieganie krztuścowi
Szczepienia przeciwko krztuścowi są kluczowe dla zapobiegania zachorowaniom. Szczepionka DTP (przeciwko błonicy, tężcowi i krztuścowi) jest zalecana dla dzieci już od najmłodszych lat. Dawkowanie przypominające dla dorosłych jest również istotne dla ochrony noworodków i niemowląt.
Podsumowanie
Krztusiec to poważna choroba zakaźna, która wymaga szybkiej diagnostyki i odpowiedniego leczenia. Wczesne rozpoznanie objawów oraz wdrożenie terapii antybiotykowej mogą znacząco wpłynąć na przebieg choroby i zapobiec powikłaniom. Szczepienia pozostają najskuteczniejszym sposobem ochrony przed tą groźną infekcją.
